Lưu trữ Động thờ

Động thờ Chúa Sơn Trang, Ngũ Hổ là biểu tượng thiêng trong Tứ Phủ, tôn vinh thần linh rừng núi và linh vật hộ mệnh dân gian.

Trong không gian linh thiêng của đền phủ Việt, Động Sơn Trang và Động Ngũ Hổ không chỉ là những công trình thờ cúng đặc sắc, mà còn là biểu tượng tâm linh sâu sắc gắn liền với tín ngưỡng thờ Mẫu lâu đời. Ẩn chứa trong từng nét chạm khắc là cả một bầu trời văn hóa dân gian, phong tục bản địa và đức tin về sự che chở của thần linh đối với cuộc sống con người.

Trong bài viết này, Đồ thờ Chí Trung sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ – từ nguồn gốc, ý nghĩa đến đặc điểm tạo hình, qua đó thêm yêu, thêm trân trọng những giá trị tinh thần mà cha ông ta để lại.

Động Sơn Trang là gì? – Nguồn gốc, chất liệu và đặc điểm tạo hình

Nguồn gốc của tín ngưỡng Sơn Trang trong văn hóa Việt

Động Sơn Trang là một loại hình ban thờ thuộc hệ thống tín ngưỡng Tứ Phủ của người Việt, cụ thể là phủ Thượng Ngàn – nơi thờ Chúa Sơn Trang và các Thánh Cô cai quản vùng rừng núi. Tín ngưỡng này được cho là có nguồn gốc từ thời Âu Lạc, gắn với văn hóa thờ Mẹ thiên nhiên, Mẹ rừng núi, khi người Việt cổ sinh sống gần gũi với rừng già, núi cao, sông suối và cây cỏ.

Trải qua hàng nghìn năm, đặc biệt từ thế kỷ 15 trở đi, tín ngưỡng thờ Mẫu ngày càng được hệ thống hóa, trong đó Mẫu Thượng Ngàn và Chúa Sơn Trang được tôn thờ như vị thần bảo hộ của núi rừng. Từ đó, Động thờ Chúa Sơn Trang dần trở thành một ban thờ quan trọng trong các đền phủ khắp miền Bắc và lan rộng ra nhiều vùng miền khác.

Dân gian có câu: “Nhất dáng nhì thần – Chúa Sơn Trang là mẹ của núi rừng”, thể hiện lòng tôn kính sâu sắc với Mẫu rừng thiêng.

Chất liệu làm Động Sơn Trang – Kết hợp truyền thống và sáng tạo

Tùy theo từng vùng miền, điều kiện địa phương và phong cách thờ cúng, Động Sơn Trang có thể được chế tác từ nhiều loại vật liệu khác nhau, trong đó phổ biến nhất là:

Gỗ mít: Đây là chất liệu truyền thống thường dùng trong chế tác đồ thờ cao cấp. Gỗ mít có mùi thơm nhẹ, bền, không mối mọt, dễ chạm khắc tinh xảo. Tại Đồ thờ Chí Trung, nhiều mẫu Động thờ Chúa Sơn Trang bằng gỗ mít được hoàn thiện với kỹ thuật sơn son thếp vàng cầu kỳ, chuẩn mực thờ cúng truyền thống.
Xi măng – vôi vữa: Một số đền phủ sử dụng chất liệu này để tạo hình động lớn, mô phỏng cảnh núi đá thiên nhiên, thích hợp với các công trình có quy mô lớn, đặt ngoài trời hoặc khu vực điện chính.
Đá tự nhiên hoặc xỉ than: Ở một số vùng trung du và miền núi, Động Sơn Trang được tạo từ đá ghép hoặc xỉ than đắp tạo hình hang động, mang đậm sắc thái địa phương, tăng tính gần gũi với môi trường tự nhiên.

Mỗi chất liệu đều có ưu điểm riêng, nhưng điểm chung là đều hướng đến việc tái hiện linh khí rừng thiêng, mang lại vẻ uy nghiêm và tôn kính trong thờ cúng.

Đặc điểm tạo hình – Hòa quyện giữa thiên nhiên và thần linh

Một Động thờ Chúa Sơn Trang hoàn chỉnh thường có bố cục tạo hình như một hang đá linh thiêng giữa núi rừng. Bên ngoài là vách núi, cây cối, chim muông, hoa lá được chạm khắc hoặc vẽ tay tỉ mỉ. Bên trong là tượng Chúa Sơn Trang ngự giữa động, xung quanh là các Thánh Cô theo hầu – thường là 12 vị đại diện cho các vùng rừng núi lớn.

Ngoài yếu tố thẩm mỹ, việc tạo hình cũng tuân theo các nguyên tắc phong thủy và tâm linh:

Hình thế động thường uốn lượn như long mạch, có chỗ cao – thấp hài hòa.
Màu sắc dùng nhiều tông xanh, vàng, đỏ – tượng trưng cho ngũ hành hòa hợp.
Tượng thờ được tạc với thần thái uy nghiêm, đầy linh khí nhưng không dữ dằn, thể hiện sự từ bi, độ lượng của Chúa Sơn Trang.

Kích thước của động thường được đo theo thước Lỗ Ban để đảm bảo tính chuẩn xác về tâm linh, phổ biến như: cao 1m27, rộng 81cm, sâu từ 1m – 1m3, tùy theo không gian bài trí và yêu cầu của từng đền phủ.

Động Ngũ Hổ – Linh vật hộ pháp trấn giữ ngũ phương

Ngũ Hổ trong tín ngưỡng Tứ Phủ – Biểu tượng của sức mạnh và quyền uy

Động Ngũ Hổ, còn gọi là ban thờ Ngũ Hổ, là một phần quan trọng không thể thiếu trong hệ thống thờ Tứ Phủ Công Đồng. Ngũ Hổ là năm vị hổ thần, đại diện cho ngũ hành – ngũ phương – ngũ sắc, mang biểu tượng của sức mạnh, uy quyền và khả năng trấn trạch, hộ pháp trong vũ trụ.

Theo tín ngưỡng dân gian, hổ là loài vật linh thiêng, được xem như linh vật có khả năng xua đuổi tà ma, giữ gìn bình an. Do đó, việc lập Động thờ Ngũ Hổ trong các đền phủ là cách người xưa mượn oai linh của hổ để bảo hộ cho không gian thờ cúng, trấn yểm các luồng khí xấu và phù trợ cho gia đạo, cộng đồng được an khang, thịnh vượng.

Tại nhiều vùng miền, hổ được tôn xưng với những danh xưng kính trọng như: Ông Hổ, Ngài Hổ, Cậu Hổ, Chúa Hổ, thể hiện lòng thành và sự sợ kính.

Có câu truyền miệng trong dân gian: “Thờ Hổ không thờ dữ – mà thờ uy”, phản ánh đúng quan niệm về Ngũ Hổ trong tâm thức người Việt.

Năm vị hổ – Trấn ngũ phương, ứng ngũ hành

Mỗi vị trong Động Ngũ Hổ đại diện cho một phương hướng và một hành trong ngũ hành:

Hoàng Hổ – màu vàng – hành Thổ: Trấn giữ trung ương, ngự giữa ban thờ, đại diện cho trung tâm quyền lực.
Thanh Hổ – màu xanh – hành Mộc: Trấn giữ phương Đông.
Bạch Hổ – màu trắng – hành Kim: Trấn giữ phương Tây.
Xích Hổ – màu đỏ – hành Hỏa: Trấn giữ phương Nam.
Hắc Hổ – màu đen hoặc xám – hành Thủy: Trấn giữ phương Bắc.

Các vị hổ không chỉ mang biểu tượng về địa lý phương vị, mà còn mang ý nghĩa về sự tuần hoàn, cân bằng, chế hóa trong vũ trụ. Chính vì thế, khi đặt Động thờ Ngũ Hổ, các nghệ nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt thứ tự, màu sắc và hướng đặt theo đúng nguyên lý phong thủy để đảm bảo tính tâm linh chuẩn mực.

Tạo hình động và tượng Ngũ Hổ – Gân guốc mà linh thiêng

Động Ngũ Hổ thường được tạo hình như một hang động đá hoang sơ, với các phiến đá gồ ghề, cây cỏ chen lẫn – mang dáng vẻ kỳ bí, hiểm trở, mô phỏng nơi cư ngụ của loài hổ nơi rừng sâu núi thẳm.

Bên trong động, năm tượng hổ được bố trí theo sơ đồ ngũ phương. Mỗi tượng:

Có dáng vẻ riêng biệt, được đắp nổi hoặc tạc gỗ, thể hiện vẻ oai phong, rắn rỏi, sẵn sàng trấn giữ.
Được sơn màu đặc trưng theo hành của từng vị: xanh – đỏ – trắng – đen – vàng.
Phần ánh mắt thường được vẽ thần thái sắc sảo, tạo cảm giác “hổ ngự thần uy”, không dữ tợn mà thể hiện oai nghiêm hộ pháp.

Tại Đồ thờ Chí Trung, các mẫu Động thờ Ngũ Hổ bằng gỗ mít hoặc đắp giả đá được thực hiện công phu, với sự am hiểu sâu sắc về biểu tượng phong thủy, thần phả dân gian và các chuẩn mực trong thờ linh vật. Sản phẩm không chỉ đẹp về mặt tạo hình mà còn bảo đảm yếu tố linh ứng, đúng pháp độ dân gian.

Vị trí đặt Động Ngũ Hổ trong đền phủ

Động Ngũ Hổ thường được đặt ở khu vực Hạ ban, tức là ban dưới trong đền thờ Mẫu – gần lối vào hoặc bên cạnh ban Công Đồng. Tùy vào quy mô và kết cấu của từng không gian thờ, Động Ngũ Hổ có thể đứng độc lập hoặc kết hợp với ban thờ Ông Lốt, Ông Tứ Phủ.

Việc bố trí đúng vị trí và thứ tự ngũ hổ không chỉ giúp cân bằng ngũ hành trong không gian thờ mà còn mang lại sự ổn định về phong thủy, tránh tà khí, tăng cường sinh khí.

Theo quan niệm xưa, nếu lập Động Sơn Trang là để cầu phúc thì đặt Động Ngũ Hổ là để trấn sát – một bên mềm mại, một bên cứng rắn, giúp không gian thờ cúng hài hòa, viên mãn.

Vai trò của Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ trong không gian thờ cúng người Việt

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, không gian thờ tự không chỉ là nơi thể hiện lòng tôn kính với tổ tiên và thần linh, mà còn là khoảnh khắc giao thoa giữa trần gian và cõi linh thiêng. Trong đó, Động Sơn Trang và Động Ngũ Hổ giữ một vai trò vô cùng đặc biệt – không thể thiếu trong hệ thống thờ Tứ Phủ, Tam Tòa Thánh Mẫu.

Biểu tượng của linh khí núi rừng và sức mạnh ngũ hành

Động Sơn Trang, thường được gọi đầy đủ là Động thờ Chúa Sơn Trang, là nơi thờ các Thánh Cô thuộc phủ Mẫu Thượng Ngàn – những vị thần đại diện cho núi rừng, cây cỏ, nguồn nước và linh khí của thiên nhiên. Không gian của động được thiết kế tựa như một hang đá tự nhiên, với họa tiết núi non trùng điệp, chim muông, suối thác, tạo cảm giác gần gũi nhưng đầy tôn nghiêm. Việc lập Động Sơn Trang trong đền, điện, phủ là cách người Việt thể hiện lòng biết ơn với thiên nhiên – nguồn sống gắn bó mật thiết với cư dân nông nghiệp từ ngàn xưa.

Trong khi đó, Động Ngũ Hổ – hay còn gọi là ban thờ Ngũ Hổ, là nơi thờ năm vị hổ thần trấn giữ ngũ phương: Đông – Tây – Nam – Bắc – Trung ương. Mỗi vị hổ mang màu sắc và hành tương ứng với ngũ hành: Thanh Hổ (Mộc – xanh), Bạch Hổ (Kim – trắng), Xích Hổ (Hỏa – đỏ), Hắc Hổ (Thủy – đen), Hoàng Hổ (Thổ – vàng). Tượng hổ trong ban thờ không đơn thuần là linh vật, mà chính là biểu tượng của sức mạnh trấn trạch, hộ pháp, giữ gìn an ninh cho cả cõi điện.

Chính sự kết hợp giữa Động Sơn Trang – mang nét mềm mại, uyển chuyển của Mẫu rừng núi và Động Ngũ Hổ – hiện thân của quyền uy trấn giữ, đã tạo nên sự cân bằng âm dương trong không gian thờ cúng truyền thống.

Một phần không thể thiếu trong kiến trúc đền phủ truyền thống

Trong kiến trúc các đền thờ Mẫu, phủ thờ Thánh Cô, các nghệ nhân thường bố trí Động thờ Chúa Sơn Trang ở khu vực trung cung hoặc hậu cung – nơi linh thiêng và trang trọng bậc nhất. Còn Động Ngũ Hổ lại được đặt ở Hạ ban, ngay lối vào hoặc vị trí trấn giữ – đúng với vai trò bảo hộ, trấn tà của các vị hổ thần.

Tại cơ sở Đồ thờ Chí Trung, mỗi mẫu Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ đều được thiết kế và thi công chuẩn theo tín ngưỡng dân gian, đảm bảo tính phong thủy và yếu tố linh thiêng. Không chỉ dừng lại ở hình thức thẩm mỹ, các sản phẩm tại đây còn được chế tác với lòng thành kính, hiểu biết sâu sắc về phong tục thờ linh vật, thờ Chúa Sơn Trang và hệ thống thờ Tứ Phủ.

Cầu nối giữa người trần và thế giới siêu linh

Trong tiềm thức của người Việt, việc thờ cúng không chỉ để cầu tài lộc, sức khỏe mà còn là cách kết nối giữa cõi người và thần linh. Động thờ Chúa Sơn Trang tượng trưng cho sự dịu dàng, từ bi của Mẫu Thượng Ngàn – người ban phát lộc xanh, mùa màng tươi tốt. Động thờ Ngũ Hổ lại thể hiện uy quyền trấn giữ, bảo vệ – giúp gia đạo yên ổn, tránh điều xấu xâm phạm.

Cũng chính vì vậy, những gia đình, phủ đền, hay các điện thờ Mẫu khi lập điện đều rất coi trọng việc thiết kế, bài trí đúng chuẩn Động Sơn Trang và Động Ngũ Hổ. Sự hiện diện đầy đủ, chuẩn mực của hai động này được xem như bảo chứng cho linh khí và sự linh ứng của không gian thờ cúng.

Một số mẫu Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ đẹp được ưa chuộng

Tại các phủ thờ, điện Mẫu, đền thiêng khắp cả nước, hình ảnh Động Sơn Trang và Động Ngũ Hổ luôn hiện diện như linh hồn của không gian thờ tự, thể hiện đức tin sâu sắc vào chư vị thần linh cai quản rừng núi và bảo hộ ngũ phương. Nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các bản đền, gia chủ và ban quản lý phủ, cơ sở Đồ thờ Chí Trung đã không ngừng sáng tạo, thiết kế ra những mẫu Động thờ Chúa Sơn Trang và Ngũ Hổ đẹp, chuẩn mực, đúng phong thủy và truyền thống dân gian.

Dưới đây là một số mẫu nổi bật, được nhiều khách hàng ưa chuộng:

Mẫu 1: Động Sơn Trang bằng gỗ mít chạm khắc sơn son thếp vàng

Kích thước: Cao 1m27 – Rộng 81cm – Sâu 1m3 (tùy chỉnh theo không gian)
Chất liệu: Gỗ mít ta lâu năm, thớ mịn, nhẹ mùi thơm tự nhiên
Đặc điểm:
- Toàn bộ mặt động được chạm hoa văn cây rừng, suối đá, vượn hạc, dây leo cực kỳ sinh động
- Trung tâm đặt tượng Chúa Sơn Trang, xung quanh là 12 Thánh Cô bằng gỗ hoặc composite
- Họa tiết được sơn son thếp vàng thủ công, nổi bật ánh sắc linh thiêng

Mẫu này rất phù hợp cho các phủ đồng bằng Bắc Bộ, nơi tôn vinh giá trị mỹ nghệ truyền thống và yếu tố tâm linh cao.

Mẫu 2: Động Sơn Trang giả hang đá phối màu cổ kính

Chất liệu: Xi măng cốt sắt kết hợp sơn giả đá, tạo độ bền ngoài trời
Thiết kế:
- Mô phỏng hang động đá tự nhiên, gồ ghề, uốn lượn, bên trong là tượng Chúa và các Cô
- Màu sắc tối, lạnh kết hợp ánh sáng đèn vàng tạo không gian linh thiêng trầm mặc
- Có thể bố trí thác nước phong thủy nhỏ phía trước, tăng tính sinh động

Mẫu này thường được dùng tại các đền phủ miền núi, trung du hoặc điện lớn có không gian rộng, muốn tái hiện khí thiêng núi rừng một cách chân thực.

Mẫu 3: Động Ngũ Hổ bằng gỗ mít – Tượng hổ sắc nét, uy nghiêm

Cấu tạo: Hang động gỗ với 5 tượng hổ sơn ngũ sắc đặt theo sơ đồ phong thủy
Màu sắc tượng hổ:
- Hoàng Hổ – màu vàng, đặt giữa
- Thanh Hổ – màu xanh (Đông)
- Bạch Hổ – màu trắng (Tây)
- Xích Hổ – màu đỏ (Nam)
- Hắc Hổ – màu đen hoặc xám (Bắc)
Đặc điểm:
- Mỗi tượng được tạc tay, sắc diện dữ dằn nhưng linh khí
- Ánh mắt sơn tĩnh điện bắt sáng – tạo cảm giác hổ sống thật
- Gỗ mít được xử lý chống mối mọt, bền vững hàng chục năm

Đây là mẫu rất được ưa chuộng tại các phủ thờ lớn, điện Mẫu đồng bằng và miền Trung, nơi đề cao tính chuẩn mực thờ cúng.

Mẫu 4: Động Ngũ Hổ đắp nổi trên nền giả đá – Phối cảnh linh hoạt

Chất liệu: Xi măng đắp nổi trên khung thép, kết hợp sơn vẽ tay
Tượng hổ: Đắp nổi trực tiếp vào nền đá, không tách rời
Đặc điểm:
- Thiết kế linh hoạt theo không gian: vách tường, cổng động, lối vào điện thờ…
- Mỗi hổ có dáng uy phong khác nhau: ngồi – nằm – gầm – nhìn thẳng – nhìn nghiêng
- Toàn thể tạo cảm giác như ngũ hổ đang bảo vệ động thần linh thực thụ

Mẫu này rất thích hợp cho các đền phủ cần thi công động quy mô lớn ngoài trời, dễ bảo trì, chịu thời tiết tốt.

Mẫu kết hợp: Động Sơn Trang – Ngũ Hổ đồng thời trong một không gian

Thiết kế tích hợp:
- Trung cung là Chúa Sơn Trang cùng các Cô
- Hai bên là động nhỏ thờ Thanh Hổ – Xích Hổ, phía sau là Hoàng Hổ chính diện, bên ngoài lần lượt Bạch Hổ – Hắc Hổ
Chất liệu: Gỗ mít sơn thếp vàng, phối đá giả phía ngoài
Ý nghĩa: Tạo nên một không gian thờ hoàn chỉnh, cân bằng âm dương – mềm và cứng, Mẫu và Hộ pháp

Đây là mẫu đặc biệt được nhiều điện thờ lớn tại Hà Nội và Nam Định đặt riêng theo yêu cầu, mang tính phong thủy tổng hòa rất cao.

Tất cả các mẫu trên đều có thể thiết kế theo yêu cầu riêng về kích thước, chất liệu, màu sắc và vị trí đặt theo phong thủy. Đồ thờ Chí Trung cam kết:

Chất lượng thủ công cao cấp, đúng chuẩn truyền thống
Giá thành hợp lý – tư vấn tận tâm – giao hàng đúng hẹn
Hỗ trợ vận chuyển và lắp đặt tận nơi trên toàn quốc

📞 Liên hệ đặt làm hoặc tư vấn mẫu động thờ:
Hotline: 0961 686 978
Website: dothosondong86.com
Địa chỉ: Thôn Đồng – Xã Sơn Đồng – Hoài Đức – Hà Nội

Mua Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ ở đâu uy tín tại Hà Nội?

Giữa vô vàn lựa chọn trên thị trường đồ thờ hiện nay, việc tìm được một địa chỉ làm Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ đẹp, đúng chuẩn phong thủy và hợp tâm linh là điều không hề đơn giản. Bởi đây không chỉ là sản phẩm mỹ thuật thông thường, mà còn là công trình tâm linh gắn liền với tín ngưỡng thờ Tứ Phủ – nơi cần sự hiểu biết sâu sắc, tay nghề cao và lòng thành kính khi chế tác.

Nếu bạn đang băn khoăn mua Động thờ Chúa Sơn Trang, Động thờ Ngũ Hổ ở đâu chất lượng, giá hợp lý, thì Đồ thờ Chí Trung – làng nghề Sơn Đồng, Hà Nội chính là lựa chọn đáng tin cậy.

Vì sao nên chọn Đồ thờ Chí Trung?

Kinh nghiệm lâu năm: Là một trong những cơ sở tiêu biểu của làng nghề truyền thống Sơn Đồng – nơi nổi danh cả nước với nghề làm tượng Phật và đồ thờ, Chí Trung sở hữu đội ngũ nghệ nhân giàu kinh nghiệm, am hiểu phong tục thờ Mẫu và quy cách lập điện, lập phủ chuẩn theo dân gian.
Sản phẩm đa dạng, linh hoạt theo yêu cầu:
- Nhận làm Động Sơn Trang gỗ mít, giả đá, xi măng… đủ kích thước theo không gian thực tế
- Chế tác Động Ngũ Hổ bằng gỗ, đắp nổi, phối cảnh linh hoạt tùy theo quy mô phủ, điện
- Thiết kế tích hợp các ban thờ: Sơn Trang – Công Đồng – Ngũ Hổ – Ông Lốt… đồng bộ theo phong thủy
Cam kết chuẩn phong thủy và đúng pháp độ dân gian:
- Tư vấn cách đặt động theo hướng, vị trí, sơ đồ ngũ hành
- Sử dụng thước Lỗ Ban để tính kích thước cát tường
- Hướng dẫn chi tiết về nghi lễ an vị, thỉnh tượng, khai quang…
Chất liệu đảm bảo – tay nghề tinh xảo:
- Gỗ mít ta lâu năm – nhẹ, bền, không cong vênh
- Sơn son thếp vàng thật, vẽ tay thủ công từng chi tiết
- Mỗi mẫu đều là tác phẩm mang khí thiêng, không đại trà, không công nghiệp hóa
Hỗ trợ thi công trọn gói tận nơi:
- Vận chuyển toàn quốc
- Lắp đặt tận nơi, an toàn, chính xác
- Bảo hành dài hạn – đồng hành trọn đời cùng công trình tâm linh của quý khách

Thông tin liên hệ:

📍 Xưởng sản xuất: Thôn Đồng, xã Sơn Đồng, huyện Hoài Đức, Hà Nội
📞 Hotline tư vấn: 0961 686 978
🌐 Website: https://dothosondong86.com
📧 Email: dothosondong86@gmail.com

Với lòng yêu nghề và sự kính ngưỡng đối với văn hóa thờ Mẫu, Đồ thờ Chí Trung luôn trân trọng từng công trình thiêng, từng nén hương lòng mà quý khách gửi gắm. Hãy để chúng tôi cùng bạn gìn giữ cốt cách tâm linh dân tộc trong từng mẫu Động Sơn Trang, Động Ngũ Hổ thiêng liêng và chuẩn mực.