Tin tức
Vua Cha Thoải Phủ (Vua Cha Bát Hải Động Đình)
Vua Cha Thoải Phủ (Vua Cha Bát Hải Động Đình) – vị thủy tề linh thiêng, biểu tượng tối cao của sông nước trong tín ngưỡng Tứ Phủ người Việt.
Từ thuở cha ông dựng nước, người Việt đã sống gắn bó với sông ngòi, biển cả – coi nước là yếu tố sống còn, nguồn cội linh thiêng. Trong tín ngưỡng Tứ Phủ – hệ thống thờ cúng độc đáo gắn liền với vũ trụ quan dân gian – Thoải Phủ là phủ đại diện cho thủy giới. Và đứng đầu Thoải Phủ chính là Vua Cha Thoải Phủ, hay còn gọi là Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình – vị thần tối cao của nước, cai quản tám phương biển lớn và mọi sinh linh dưới thủy giới.
Trong bài viết này, Đồ thờ Chí Trung sẽ đưa bạn đi sâu vào tìm hiểu nguồn gốc, vai trò, tín ngưỡng và sự hiện diện sống động của Vua Cha Bát Hải Động Đình trong đời sống văn hóa – tâm linh người Việt từ xưa đến nay.
Nguồn gốc và truyền thuyết về Vua Cha Thoải Phủ (Vua Cha Bát Hải Động Đình)
Vua Cha Thoải Phủ là ai?
Trong tín ngưỡng Tứ Phủ – một di sản tâm linh đặc trưng của người Việt – Vua Cha Thoải Phủ là đấng tối cao cai quản toàn bộ thủy giới, đứng đầu Thoải Cung, giữ vai trò điều tiết nước non, mưa gió, sóng thần và sự sống gắn với sông ngòi, biển cả. Ngài còn được biết đến với tôn hiệu linh thiêng hơn cả: Vua Cha Bát Hải Động Đình – vị thần Rồng trấn giữ tám phương biển cả, ban nước lành, hóa giải thủy tai, gìn giữ sự sống và mùa màng cho muôn dân.
Người dân còn gọi Ngài là Đức Vua Cha Bát Hải, hay Vua Cha Thủy Tề, thể hiện niềm tin sâu sắc rằng tất cả sinh khí dưới nước – từ mạch giếng trong làng cho tới sóng lớn biển Đông – đều nằm trong sự chi phối linh thiêng của Ngài.
Truyền thuyết linh thiêng về Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình
Theo dòng chảy văn hóa dân gian, truyền thuyết về Vua Cha Bát Hải Động Đình bắt nguồn từ sự tích huyền diệu về một vị thủy thần cai trị Động Đình Hồ – vùng hồ linh thiêng huyền thoại phương Nam. Ngài vốn là một trong những Long Vương ngự thủy, với phép thuật vô biên, có thể gọi mưa, dẹp bão, hàng yêu và cứu dân khỏi nạn lũ lụt.
Trải qua thời gian, Ngài giáng thế xuống vùng đồng bằng Bắc Bộ – nơi được xem là giao điểm giữa trời, đất và nước. Trong hình hài một con người trần gian, Ngài đã cùng nhân dân khai khẩn đất hoang, trị thủy, dẫn dòng, mở đất canh tác, dựng làng lập ấp.
Sau khi hoàn thành công đức giúp đời, Ngài quay trở về thủy giới, quy vị tại Thoải Cung Động Đình – nơi hợp tụ của tám cửa biển lớn miền Bắc như Ba Lạt, Trà Lý, Lạch Giang… Từ đó, người đời tôn Ngài là Vua Cha Bát Hải Động Đình – “Bát Hải” nghĩa là tám biển, “Động Đình” là hồ lớn linh thiêng, còn “Vua Cha” là danh hiệu tối thượng dành cho các đấng thần linh tối cao trong hệ thống Tứ Phủ Vua Cha.
Một số dị bản dân gian cho rằng, Vua Cha Thoải Phủ vốn là hóa thân của Long Quân, hoặc có gốc gác từ các truyền thuyết Lạc Long Quân – vị thần tổ của dòng giống Bách Việt, vốn cư trú và thống trị vùng sông nước. Cách lý giải ấy càng khẳng định sự liên kết chặt chẽ giữa Vua Cha Bát Hải và huyền thoại tổ tiên người Việt.
Có truyền thuyết kể rằng, mỗi khi dân vùng hạ lưu gặp đại hạn hay lũ lụt, chỉ cần lập đàn cầu Vua Cha, thắp nén tâm hương, thì nước sẽ điều hòa, trời đất lại yên. Sự linh ứng đó khiến tín ngưỡng thờ Vua Cha Thoải Phủ trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người dân Việt.
Danh xưng Bát Hải – biểu tượng cho quyền năng và sự bao quát
Tên gọi “Bát Hải” (八海) mang nghĩa tượng trưng vô cùng sâu sắc: tám biển không chỉ chỉ tám cửa sông đổ ra biển Đông của miền Bắc, mà còn biểu hiện cho sự trấn giữ tám phương, phủ sóng khắp tám cõi, là hình ảnh ẩn dụ cho sự toàn năng của Ngài trong thế giới nước. Trong triết lý cổ truyền, số tám còn là biểu tượng của sự viên mãn, trường cửu – ý chỉ sự trường tồn bất diệt của Vua Cha Thủy Giới.
Chính vì lẽ đó, trong hát văn hầu đồng, các giá đồng khi thỉnh Vua Cha Bát Hải đều xưng tụng:
“Tám bể chín sông, muôn nước trong quyền,
Bát Hải Long Quân, trị vì thủy quốc,
Dẹp yêu trừ quái, dựng nước giữ dân…”
Những lời ca ấy vừa ca ngợi công đức Vua Cha, vừa khắc họa vị trí trung tâm, quyền năng vô thượng của Ngài trong hệ thống thần linh Việt Nam.
Vai trò và vị trí của Vua Cha Thoải Phủ trong tín ngưỡng Tứ Phủ
Vị trí trong hệ thống Tứ Phủ Công Đồng
Trong hệ thống tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Tứ Phủ Công Đồng là bức tranh tổng thể của thế giới siêu nhiên được phân chia theo bốn yếu tố cơ bản: Thiên – Địa – Nhạc – Thoải, tương ứng với Trời – Đất – Núi Rừng – Sông Nước. Mỗi phủ đều có một vị Vua Cha tối thượng đứng đầu, đại diện cho quyền năng linh thiêng, trấn giữ và bảo hộ muôn dân.
Trong đó:
- Thiên Phủ có Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế
- Nhạc Phủ có Đức Thánh Tản – Vua Cha Nhạc Phủ
- Địa Phủ có Vua Cha Địa Phủ – Hắc Hổ hoặc Địa Tạng
- Và Thoải Phủ chính là cõi của Vua Cha Thoải Phủ – Vua Cha Bát Hải Động Đình, chủ quản toàn bộ thủy giới
Vua Cha Thoải Phủ chính là hiện thân của nước – yếu tố giữ vai trò thiết yếu trong đời sống người Việt, từ nông nghiệp đến sinh hoạt hằng ngày. Ngài không chỉ giữ vị trí quan trọng trong hệ thống thần điện mà còn được xem là trụ cột giữ thăng bằng cho thế giới vật chất và tâm linh.
Quyền năng của Vua Cha Bát Hải Động Đình trong việc điều phối thủy giới
Với danh xưng Bát Hải Long Quân, Đức Vua Cha Thủy Tề được tin là có thể điều khiển các luồng thủy khí – nước ngầm, nước mặt, nước mưa, nước biển… Khi có sự bất ổn trong môi trường sống như hạn hán, ngập lụt, thủy triều dâng, lũ lụt – người dân đều khấn nguyện Vua Cha Thoải Phủ ra tay dẹp yên.
Trong tín ngưỡng truyền thống, mọi giếng làng, con sông, bến nước đều được xem như nơi có bóng dáng của Vua Cha trấn ngự. Vì thế, người Việt từ bao đời nay vẫn duy trì tục lệ thờ thần nước – chính là cách thờ phượng Vua Cha Thoải Phủ dưới những hình thái gần gũi với đời sống.
Câu ca dao xưa:
“Ơn cha Vua Bát Hải, phúc nước trong mạch lành
Con thờ mạch giếng quê, giữ yên mùa ruộng cấy…”
Không chỉ là lời cầu khẩn, mà còn là lời nhắc nhớ về vai trò to lớn của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình trong đời sống nông nghiệp và thủy lợi Việt Nam.
Sự phối hợp với Thánh Mẫu và các hàng Thánh Thoải
Trong tín ngưỡng Đạo Mẫu Tứ Phủ, hệ thống thần linh được xây dựng dựa trên cả trục âm – dương. Nếu như Vua Cha Thoải Phủ là hiện thân của dương khí trấn thủy, thì Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ chính là bản thể âm linh, cai quản sông nước với quyền năng cứu khổ cứu nạn, ban phúc, ban tài.
Hai vị này thường được thờ song song tại các cung Thoải ở các đền, phủ lớn. Trong các buổi lễ hầu đồng, Vua Cha ít khi ngự giá nhưng khi giáng đồng lại vô cùng linh thiêng, ứng nghiệm nhanh chóng – thể hiện sự tối cao, chỉ hiện về khi thật sự cần.
Ngoài ra, dưới sự trông coi của Vua Cha còn có hàng Thánh Chầu, Thánh Cô như:
- Chầu Bảy Kim Giao – nữ tướng thủy binh can trường
- Cô Đôi Thoải Cung – hiển linh trong việc giúp dân, độ thế
- Cô Bé Thoải – thiên nữ trấn giữ các dòng nước ngầm
Tất cả tạo nên một hệ thống thần linh trật tự, chặt chẽ, với Vua Cha Bát Hải Động Đình là trung tâm thủ lĩnh tối cao.
Biểu tượng trấn giữ thủy giới và trừ yêu dẹp loạn
Trong nhiều câu chuyện dân gian và tuồng tích cổ, Vua Cha Thoải Phủ thường xuất hiện như một vị vua anh minh, giáng lâm khi thiên nhiên gặp biến cố – giúp dân trị thủy, trừ tà quái, bắt rồng dữ hoặc trấn yểm thủy quái phá làng phá xóm.
Người dân tin rằng, Ngài có thể sai khiến long mã, thủy thần, giao long, là đấng có khả năng “hô phong hoán vũ, thâu nước lặng sóng”, đưa thuyền bè ra khơi được yên ổn, mùa màng tươi tốt, sinh linh ấm no.
Ý nghĩa tâm linh sâu sắc của việc thờ Vua Cha Thoải Phủ
Biểu tượng của sự sống, lòng biết ơn và sự kết nối với tự nhiên
Trong đời sống người Việt, nước không đơn thuần chỉ là yếu tố vật chất để sinh tồn, mà còn là biểu tượng tâm linh gắn liền với sự sống, sự phát triển và sự linh thiêng. Việc thờ Vua Cha Thoải Phủ, vị thần thủy tề tối cao trong hệ thống Tứ Phủ Công Đồng, chính là cách để con người thể hiện lòng tri ân với tự nhiên, với nguồn nước nuôi sống bao thế hệ.
Hình tượng Vua Cha Bát Hải Động Đình trong tâm thức dân gian là hiện thân của sự ban phúc – trừng phạt đúng mực: Ngài ban mưa đúng mùa để mùa màng tươi tốt, nhưng cũng có thể nổi giận khi con người vô tâm với môi trường sống. Chính điều này khiến tín ngưỡng thờ Thoải Phủ không chỉ mang tính lễ nghi mà còn giáo dục con người sống thuận thiên, biết gìn giữ mạch nước, tránh làm điều thất đức.
Việc cúng nước sạch, hoa trắng, nến sáng trong các lễ thờ Vua Cha được xem là nghi lễ mang thông điệp tinh khiết – tôn trọng và giữ gìn mạch sinh khí của đất trời.
Sự linh ứng và vai trò hộ trì của Vua Cha Bát Hải trong đời sống
Từ bao đời nay, người dân các vùng ven sông, ven biển thường lập bàn thờ Vua Cha Thủy Tề, đặc biệt vào các dịp lễ vía như mùng 8 tháng 3 âm lịch hay mùa nước nổi. Mỗi khi chuẩn bị ra khơi đánh cá, khi gặp năm mất mùa do hạn hán, người dân thường đến đền thờ Vua Cha Thoải Phủ để cầu mưa thuận gió hòa, mong được độ trì.
Sự linh ứng của Vua Cha Bát Hải Động Đình được lưu truyền rộng rãi qua các câu chuyện dân gian, từ việc “hóa rồng cứu dân khỏi lũ” cho đến việc “xuất hiện trong mộng báo điềm lành”. Những ai giữ lễ, giữ lòng thành đều được Ngài ban tài, độ mệnh.
Trong hát văn hầu đồng, khi giá Vua Cha Thoải Phủ giáng, âm nhạc và lời ca thường trang nghiêm, sâu lắng:
“Bát Hải Thủy Tề Vua Cha,
Gió yên sóng lặng, phù hoa độ thuyền…”
Lời văn như một sự thỉnh mời, nhưng cũng là sự giao cảm linh thiêng giữa thần – người.
Thờ Vua Cha Thoải Phủ – giữ gìn trật tự âm dương, bảo hộ gia đạo
Trong cấu trúc bàn thờ Tứ Phủ Công Đồng, Thoải Phủ thường được đặt bên phía Tây Nam hoặc phối ở bát hương thứ ba (trong bộ ba bát hương: Thánh – Mẫu – Công Đồng). Việc thờ Vua Cha Thoải Phủ đúng cách không chỉ giúp trấn trạch cho gia đạo, mà còn hóa giải các dòng thủy khí bất ổn như thủy sát, thủy vượng quá mức (theo phong thủy).
Người xưa tin rằng, nơi nào có mạch nước tốt mà được lập miếu thờ đúng lễ Vua Cha Bát Hải, thì vùng đất ấy vượng khí, mùa màng bội thu, bệnh tật tiêu tan.
Trong các gia đình, việc dâng lễ cá nước, nước tinh khiết, hoa trắng, bánh trôi bánh chay là cách thể hiện lòng thành, đồng thời cầu mong:
- Cho giếng nhà trong, mạch nước sạch
- Cho gia đạo bình an, không tai ương thủy khí
- Cho ngư dân đi biển về bờ an toàn
- Cho mưa thuận gió hòa, ngũ cốc sinh sôi
Kết nối với linh hồn tổ tiên thông qua tín ngưỡng Tứ Phủ
Đặc biệt, trong tâm thức người Việt, nước còn là biểu tượng nối liền giữa trần thế và cõi âm. Nước là phương tiện linh hồn tổ tiên về lại trong những dịp cúng giỗ. Chính vì vậy, thờ Vua Cha Thoải Phủ không chỉ mang ý nghĩa cầu phúc hiện sinh, mà còn là sợi dây nối con cháu với tiên tổ – một nhịp cầu giữa hai thế giới, giữa hiện tại và cội nguồn.
Những ngôi đền linh thiêng thờ Vua Cha Bát Hải Động Đình
Đền Đồng Bằng – Trung tâm tín ngưỡng lớn nhất thờ Vua Cha Thoải Phủ
Khi nhắc đến Vua Cha Thoải Phủ, người ta không thể không nói đến Đền Đồng Bằng, ngôi đền linh thiêng nổi tiếng bậc nhất miền Bắc, tọa lạc tại thôn Đồng Bằng, xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình. Đây được coi là chính điện linh thiêng của Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình – nơi ngự trị tối cao của thủy thần trong hệ thống Tứ Phủ Công Đồng.
Đền Đồng Bằng không chỉ là một công trình kiến trúc tâm linh kỳ vĩ, mà còn là nơi lưu giữ hàng trăm năm văn hóa thờ phụng thần nước. Kiến trúc đền mang đậm phong cách truyền thống với tam quan, nghi môn, sân tế, đại bái, cung cấm. Trong cung chính đặt tượng Vua Cha Bát Hải Động Đình ngự trên ngai rồng, hai bên là Mẫu Thoải và các vị chầu cô thủy giới.
Lễ hội đền diễn ra hàng năm từ 20 đến 26 tháng 8 âm lịch, nổi bật với nghi lễ rước nước thiêng từ sông Hóa, tế lễ cổ truyền và nghi thức hầu đồng tôn nghiêm. Mỗi năm, hàng vạn tín đồ và du khách hành hương về đây dâng lễ, cầu mưa thuận gió hòa, cầu bình an cho thuyền bè ra khơi thuận lợi.
Phủ Giày – Nam Định: Phối thờ Thoải Cung trong lòng thánh Mẫu
Dù được biết đến là trung tâm thờ Mẫu Liễu Hạnh – Mẫu Đệ Nhất Thiên Tiên, nhưng Phủ Giày tại huyện Vụ Bản, Nam Định cũng là nơi tôn thờ đầy đủ hệ thống Tứ Phủ Công Đồng, trong đó Thoải Cung là một trong những cung quan trọng.
Tại các đền lớn trong quần thể Phủ Giày như Phủ Vân Cát, Phủ Tiên Hương, các cung thờ Vua Cha Thoải Phủ và Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ được bài trí trang nghiêm. Vào mỗi mùa hầu Mẫu tháng ba âm lịch, du khách thập phương có thể chứng kiến các giá hầu Cô Đôi Thoải, Chầu Bảy Kim Giao, đặc biệt là giá Vua Cha Bát Hải hiển linh với sắc phục xanh nước biển, uy nghiêm và thần thái rực rỡ.
Đền Cờn – Nghệ An: Thờ thủy thần và cầu ngư an lành
Đền Cờn tọa lạc tại phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An – là một trong những ngôi đền cổ linh thiêng ven biển, nơi cư dân chài lưới thờ phụng thủy thần để cầu ngư, cầu lộc. Dù không trực tiếp xưng danh “Vua Cha Bát Hải Động Đình”, nhưng đền vẫn mang hơi hướng rõ nét của tín ngưỡng thờ nước, và Ngài thường được phối thờ cùng với Mẫu Thoải và các thần biển khác.
Lễ hội đền Cờn diễn ra vào tháng giêng hằng năm, với lễ rước trên biển – tượng trưng cho sự trở về và chứng giám của Vua Cha Thủy Tề, mong Ngài phù hộ cho thuyền bè no đầy cá tôm, sóng yên biển lặng.
Đền Cô Đôi Thoải – Ninh Bình: Nơi ghi dấu giáng sinh của linh căn Thoải Phủ
Tọa lạc tại xã Yên Nhân, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Đền Cô Đôi Thoải Cung là nơi gắn với truyền tích Cô Đôi giáng thế – một vị Thánh Cô Thoải Phủ nổi tiếng linh ứng, hầu cận Vua Cha Thoải Phủ. Tại đây, Vua Cha Bát Hải Động Đình được phối thờ trong chính điện, bên cạnh Mẫu Đệ Tam và hàng Thánh Cô.
Đền có kiến trúc độc đáo hình con thuyền rồng lướt trên sóng, tượng trưng cho sự hộ trì của thủy thần với những linh căn giáng trần. Rất nhiều thanh đồng, thầy cúng và tín đồ tâm linh từ Bắc vào Nam hành hương về đây xin căn, mở phủ, và cầu lộc tài thủy giới.
Miếu thờ Vua Cha tại các cửa biển và làng ven sông
Ngoài những đền phủ lớn, hình thức thờ Vua Cha Thủy Tề cũng xuất hiện phổ biến ở các miếu nhỏ bên sông, cửa biển, giếng làng từ Bắc chí Nam. Tại vùng duyên hải như Thái Bình, Hải Phòng, Nam Định, Thanh Hóa… người dân thường lập miếu Vua Cha ngay cửa sông lớn để cầu cho nước yên, ghe thuyền an toàn, mạch nước trong lành.
Miếu tuy nhỏ, nhưng lòng người lại lớn. Nơi ấy, mỗi ngày đều có hương khói – như lời nhắn gửi của nhân dân đến Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình về lòng biết ơn và sự tin tưởng tuyệt đối.
Nghi lễ thờ cúng và hầu đồng Vua Cha Thoải Phủ
Lễ cúng Vua Cha Thoải Phủ trong đời sống thường nhật
Việc thờ phụng Vua Cha Thoải Phủ, hay còn gọi Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, được thực hiện thường xuyên tại các đền, phủ Thoải Cung cũng như trong không gian thờ phụng tại gia. Lễ vật dâng Ngài không cầu kỳ như tế lễ long trọng, nhưng cần sự thành kính tuyệt đối và sự thanh tịnh đúng mực.
Thông thường, lễ cúng Vua Cha Thủy Tề bao gồm:
- Nước sạch (nước mưa, nước suối, nước giếng khơi)
- Hoa trắng (bách hợp, cúc trắng…)
- Bánh trôi bánh chay (mang biểu tượng thủy khí)
- Hương, nến sáng, trầu cau
Đặc biệt, người dân thường chọn ngày mùng 8 tháng 3 âm lịch – ngày vía của Vua Cha Thoải Phủ – để làm lễ lớn. Vào ngày này, các tín chủ cầu mong nước lành, thủy lộc, bình an cho gia đạo, thuận lợi trong việc đi lại đường sông, đường biển.
Lễ cúng phải diễn ra vào giờ tốt, thường là sáng sớm, không cúng sau giờ Ngọ để giữ sự thanh khiết và tịnh hóa không gian. Khi khấn, thường xưng tụng danh hiệu:
“Nam mô Thoải Phủ Vua Cha Bát Hải Long Quân, thủy quốc đệ nhất tôn thần, đệ tử xin kính lễ…”
Lời khấn thường là tâm nguyện hướng thiện, không tham cầu tài lộc đơn thuần mà chú trọng sự an hòa, hộ trì cho con cháu giữ đạo lý và sống thuận thiên.
Lễ hội đền Đồng Bằng – Đại lễ của tín ngưỡng Vua Cha Thoải Phủ
Trong các nghi lễ thờ cúng tập thể, lễ hội Đền Đồng Bằng được xem là nghi lễ lớn và linh thiêng nhất dành cho Vua Cha Thoải Phủ. Diễn ra từ ngày 20 đến 26 tháng 8 âm lịch, lễ hội là dịp để hàng vạn người hành hương về đền dâng lễ, tham gia rước nước và các hoạt động văn hóa tâm linh đặc sắc.
Các nghi lễ chính bao gồm:
- Lễ rước nước: Đoàn rước ra sông Hóa lấy nước thiêng về đền, thể hiện sự tiếp dẫn linh khí thủy giới về nơi thờ tự.
- Lễ tế đại triều: Tế cáo long trọng trước ban thờ Vua Cha Bát Hải Động Đình.
- Tế thánh và tế thập phương: Tôn vinh công đức Ngài và cầu phúc cho muôn dân.
- Lễ hầu đồng: Các thanh đồng thực hiện nghi lễ hầu các giá Thánh Thoải – đặc biệt là giá Vua Cha.
Không gian đền lúc ấy ngập trong hương khói, âm nhạc hát văn, tiếng chiêng trống, mang lại cảm xúc linh thiêng khó tả cho người tham dự.
Hầu đồng Thoải Phủ – khi linh khí Vua Cha giáng trần
Nghi lễ hầu đồng là một phần không thể thiếu trong thực hành tín ngưỡng Tứ Phủ Công Đồng. Trong hệ thống các giá đồng, giá hầu Vua Cha Thoải Phủ luôn được xem là thiêng liêng và hiếm gặp nhất – bởi Ngài chỉ giáng về khi thật sự có căn cơ, có việc cần linh ứng rõ ràng.
Giá hầu Vua Cha Bát Hải Động Đình
- Trang phục: áo bào xanh nước biển, mũ long vương, tay cầm kiếm lệnh
- Âm nhạc: trầm hùng, trang nghiêm – không vui nhộn như giá Cô, giá Chầu
- Hành động: chậm rãi, uy nghi, thường làm lễ kiếm nước, vẽ long mã
Giá này thể hiện sự quyền uy trấn thủy của Vua Cha, vừa nghiêm cẩn vừa độ lượng, giúp người trần giải hạn, chữa thủy bệnh, xin nước an lành.
Các giá Thánh Thoải khác trong buổi hầu
Ngoài Vua Cha, các giá sau cũng thường giáng đồng trong hầu bóng Thoải Phủ:
- Chầu Bảy Kim Giao: mặc áo lam, tay cầm kiếm trừ tà, nổi tiếng linh ứng khi xin căn bệnh, thủy hạn.
- Cô Đôi Thoải: thiếu nữ mặc áo xanh thướt tha, nổi bật với vẻ uyển chuyển, nhẹ nhàng, thường được thỉnh để xin duyên, cầu tài lộc Thoải giới.
- Cô Bé Thoải: linh đồng nhỏ tuổi, hầu trong các khóa lễ khai mở, xin căn nối lính.
Mỗi giá mang sắc thái riêng nhưng đều nằm trong sự chỉ huy của Vua Cha Bát Hải Động Đình, thể hiện hệ thống Thoải Phủ là một chỉnh thể nghiêm ngặt, linh thiêng và gắn chặt với đạo lý Việt.
Vua Cha Thoải Phủ trong đời sống người Việt hiện đại
Bàn thờ Vua Cha Thoải Phủ trong không gian gia đình
Dù thời đại thay đổi, nhiều nếp sống hiện đại lên ngôi, nhưng tín ngưỡng thờ Vua Cha Thoải Phủ vẫn được gìn giữ và thích nghi linh hoạt trong đời sống người Việt. Ở nhiều gia đình – đặc biệt là những người làm nghề sông nước, buôn bán, hoặc có căn đồng số lính – việc lập bàn thờ Vua Cha Bát Hải Động Đình tại gia là điều thiêng liêng không thể thiếu.
Gian thờ Vua Cha thường được bài trí cạnh ban thờ Mẫu hoặc ban Công Đồng. Bát hương thờ Vua Cha Thủy Tề thường dùng loại bát đơn, đặt hoa trắng, rượu trắng, nước tinh khiết, nhang trầm thanh sạch.
Người xưa tin rằng:
“Nơi nào có bàn thờ Vua Cha Thoải Phủ, nơi đó có mạch nước mát lành, sinh khí thanh tịnh, gia đạo yên ổn.”
Việc thờ Ngài không chỉ để cầu tài lộc, mà trước hết là để nhắc nhở con cháu sống thuận thiên, hòa nhã, không làm điều tổn âm, tổn thủy.
Vai trò của Vua Cha Thủy Tề trong phong thủy và trấn trạch
Trong phong thủy hiện đại, Thủy khí là một yếu tố cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến vận mệnh của gia chủ. Những người gặp vận hạn liên quan đến nước – như tai nạn sông biển, bệnh về thận, hoặc gặp trục trặc do “thủy sát” – thường được khuyên nên thờ Vua Cha Thủy Tề để hóa giải.
Một số thầy phong thủy còn thiết lập riêng ban thờ Thoải Phủ trong không gian kinh doanh, buôn bán ở gần sông hồ, nhằm trấn thủy, chiêu tài, giữ cho dòng chảy tài lộc được thông suốt.
Việc xin lễ tượng Vua Cha Bát Hải Động Đình bằng gỗ hoặc đồng cũng được nhiều gia đình lựa chọn, vừa mang tính tâm linh, vừa là vật phẩm phong thủy uy nghiêm.
Hầu đồng – diễn xướng tâm linh vẫn sống động giữa thời hiện đại
Nghi lễ hầu đồng Thoải Cung, đặc biệt là các giá Cô Đôi, Chầu Bảy, và Vua Cha Bát Hải, vẫn được tổ chức đều đặn tại các đền phủ lớn như Đền Đồng Bằng, Phủ Giày, Đền Cô Đôi Thoải… Dù xã hội ngày nay đa dạng về tín ngưỡng, nhưng những buổi hầu đồng vẫn thu hút đông đảo người dân tham dự – không chỉ vì sự linh thiêng, mà còn bởi giá trị văn hóa – nghệ thuật đặc biệt.
Trang phục hầu giá Vua Cha được thiết kế tinh xảo với sắc xanh nước biển chủ đạo, họa tiết rồng cuốn sóng, vũ đạo trang nghiêm, thanh nhã, kết hợp với lời văn cổ kính khiến người xem cảm nhận rõ sự linh ứng và uy nghiêm của Ngài.
Hát văn hầu Vua Cha ngày nay còn được thu âm, biểu diễn trên sân khấu văn hóa dân gian – thể hiện sự kết hợp giữa tâm linh và nghệ thuật truyền thống.
Biểu tượng văn hóa – tinh thần trong cộng đồng người Việt xa quê
Không chỉ trong nước, ở nhiều cộng đồng người Việt tại hải ngoại như Mỹ, Canada, Đức, Úc…, những người có căn Thoải hoặc mang trong mình lòng mộ đạo Tứ Phủ vẫn lập ban thờ Vua Cha Thủy Tề trong nhà, hoặc đến các đền thờ Việt kiều để dâng hương, cầu nguyện.
Đối với họ, hình tượng Vua Cha Thoải Phủ – Vị thần cai quản biển cả còn mang ý nghĩa biểu tượng cho sự che chở trong những hành trình vượt đại dương, xây dựng cuộc sống mới nơi đất khách.
Đó là sự hiện diện của tâm linh Việt trong lòng cộng đồng, giúp duy trì bản sắc, đạo lý và sự kết nối với quê hương, dù cách xa nửa vòng trái đất.
Giữ gìn tín ngưỡng Vua Cha Thoải Phủ – Gìn giữ hồn thiêng đất Việt
Vua Cha Thoải Phủ, hay Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, không chỉ là vị thần cai quản thủy giới, mà còn là biểu tượng linh thiêng gắn liền với lối sống, đạo lý và thế giới tâm linh của người Việt. Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, từ những buổi đầu khai hoang lập địa đến hiện đại hôm nay, hình ảnh Ngài vẫn sống động trong tâm thức, trong làn khói hương, trong giọt nước mưa đầu mùa, và cả trong lòng người con đất Việt thấm đẫm văn hóa sông nước.
Tín ngưỡng thờ Vua Cha Thủy Tề không chỉ là sự tôn thờ đấng thần linh tối cao, mà còn là sự tri ân, sự gắn bó bền chặt giữa con người với thiên nhiên, giữa hiện tại với cội nguồn. Việc giữ gìn tín ngưỡng ấy chính là giữ gìn một phần hồn cốt dân tộc – nơi mà mỗi người dân dù ở đồng bằng, miền núi hay nơi viễn xứ đều có thể tìm thấy trong mình một dòng chảy thiêng liêng hướng về quê cha đất tổ.
Trong nhịp sống hiện đại, giữa những biến động và đổi thay, điều đáng quý là tín ngưỡng Tứ Phủ, trong đó có thờ Vua Cha Thoải Phủ, vẫn đang được bảo tồn, phát triển qua từng thế hệ. Đó không chỉ là niềm tin – mà còn là bản sắc, là di sản văn hóa cần được trân trọng và lan tỏa.
Hãy cùng nhau gìn giữ, học hỏi và truyền lại cho con cháu mai sau sự linh thiêng, đẹp đẽ ấy. Bởi giữ được tín ngưỡng Vua Cha Thoải Phủ, là ta đang giữ lấy hồn thiêng sông nước Việt, giữ lấy một phần linh khí tổ tiên – thiêng liêng mà gần gũi, sâu xa mà thấm đẫm yêu thương.