Quan Lớn Đệ Cửu

MỤC LỤC

Quan Lớn Đệ Cửu là vị Quan thuộc Lục Phủ Tôn Ông, uy linh trấn giữ, ban phúc lộc và bảo hộ bình an trong tín ngưỡng Tứ Phủ Việt Nam.

Trong kho tàng tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ của người Việt, hình tượng các Quan Lớn có vị trí đặc biệt, vừa là bậc bề tôi trung thành của Tam Tòa Thánh Mẫu, vừa là chỗ dựa tâm linh cho con nhang đệ tử. Trong đó, hệ thống Lục Phủ Tôn Ông gồm từ Quan Lớn Đệ Lục đến Quan Lớn Đệ Thập, thể hiện sự mở rộng của hàng Quan dưới triều Mẫu.

Một trong những vị Quan được nhiều người biết đến và thờ phụng là Quan Lớn Đệ Cửu. Ngài gắn liền với sự linh ứng, có uy danh trấn giữ, ban phúc lộc và bảo hộ cho đời sống nhân gian.

Tín ngưỡng hầu đồng và nghi lễ thờ Quan Lớn Đệ Cửu không chỉ phản ánh đức tin, mà còn gìn giữ nét văn hóa truyền thống lâu đời của dân tộc Việt.

Trong bài viết này, Đồ thờ Sơn Đồng – cơ sở sản xuất Chí Trung sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về:

Nguồn gốc và vị trí của Quan Lớn Đệ Cửu trong hệ thống Lục Phủ Tôn Ông
Ý nghĩa tâm linh và sự linh ứng của ngài
Các đền phủ thờ phụng Quan Lớn Đệ Cửu
Nghi lễ hầu đồng, văn khấn, cùng những điều kiêng kỵ khi thờ cúng

Quan Lớn Đệ Cửu trong hệ thống tín ngưỡng Tứ Phủ

Lục Phủ Tôn Ông – một hàng Quan đặc biệt

Trong tín ngưỡng Tứ Phủ, các Quan không chỉ dừng lại ở Ngũ Vị Tôn Quan (Đệ Nhất – Đệ Ngũ) mà còn mở rộng thành Lục Phủ Tôn Ông (Đệ Lục – Đệ Thập). Hệ thống này phản ánh sự phát triển tự nhiên của tín ngưỡng dân gian: khi nhu cầu tâm linh của cộng đồng lớn dần, số lượng các vị Quan cũng được nhân dân bổ sung, tôn phong.

Vị trí của Quan Lớn Đệ Cửu trong Lục Phủ

Quan Lớn Đệ Cửu là vị Quan đứng thứ tư trong Lục Phủ, sau Quan Lớn Đệ Bát và trước Quan Lớn Đệ Thập. Ngài được xem là một trong những vị Quan mang nhiều uy lực, có khả năng “trấn giữ và minh xét”, giúp duy trì công bằng, trật tự.

Ý nghĩa vị trí trong hệ thống

Với vai trò này, Quan Lớn Đệ Cửu không chỉ là người bảo hộ cho con nhang đệ tử mà còn là biểu tượng cho sự nghiêm minh, nhắc nhở con người giữ đạo lý, sống công chính.

Sự tích và truyền thuyết về Quan Lớn Đệ Cửu

Truyền thuyết dân gian

Nhiều lời truyền kể rằng Quan Lớn Đệ Cửu khi còn sống là một vị tướng văn võ toàn tài. Ông nổi tiếng là người cương trực, trung nghĩa, từng giúp dân chống giặc ngoại xâm, giữ yên bờ cõi. Sau khi qua đời, thần hồn của ngài hiển thánh, được Tam Tòa Thánh Mẫu thu về, phong vào hàng Quan.

Sự tích gắn với đạo lý

Câu chuyện về ngài cho thấy tư tưởng trọng nghĩa, trọng trung hiếu của dân gian Việt Nam. Những người có công với dân, với nước, dù đã khuất cũng được ghi nhớ, thờ phụng. Đây chính là đạo lý “uống nước nhớ nguồn” thể hiện qua hình tượng các vị Quan.

Quan niệm dân gian về uy linh của ngài

Người dân tin rằng Quan Lớn Đệ Cửu rất nghiêm khắc với kẻ gian tà, nhưng lại hết mực hiền từ, ban phúc cho người thành tâm. Điều đó lý giải vì sao lễ thờ ngài luôn được tổ chức trang trọng, thành kính.

Ý nghĩa tâm linh của Quan Lớn Đệ Cửu

Bảo hộ bình an cho nhân gian

Con nhang đệ tử đến cửa ngài thường cầu xin sự bình an cho gia đình, tránh tai ương, bệnh tật. Với người đi xa, ngài được xem là vị Quan trấn giữ, phù hộ để hành trình thuận lợi, “đi đến nơi, về đến chốn”.

Ban phúc lộc và mở đường công danh

Ngài thường ban lộc cho người buôn bán, giúp công việc làm ăn hanh thông. Với người học hành, ngài được khấn xin mở đường công danh, đỗ đạt trong thi cử.

Người buôn bán, làm nghề sông nước

Đặc biệt, những người mưu sinh trên sông nước, buôn bán đường thủy thường thờ Quan Lớn Đệ Cửu để mong thuận lợi, tránh rủi ro.

Người cầu công danh, học hành

Người trẻ đi học, đi thi thường đến cửa ngài khấn xin sự minh trí, hanh thông đường khoa cử.

Trấn giữ, xua đuổi tà ma

Người dân tin rằng ngài có khả năng xua đuổi tà ma, hóa giải điều dữ. Đây là lý do nhiều gia đình thỉnh tượng Quan Lớn Đệ Cửu để trấn trạch, cầu yên.

Gắn kết cộng đồng qua nghi lễ

Qua các lễ hội, hầu đồng, hình ảnh Quan Lớn Đệ Cửu giúp người dân có thêm niềm tin, đồng thời gắn bó cộng đồng. Đây là giá trị văn hóa sâu sắc, vượt ra ngoài yếu tố tâm linh đơn thuần.

Hình tượng Quan Lớn Đệ Cửu

Hình dáng trong tượng thờ

Mặc áo lam hoặc xanh ngọc – màu gắn với sự trầm tĩnh, uy quyền.
Đầu đội mũ quan, gương mặt cương nghị.
Tay cầm bút hoặc gươm, biểu tượng vừa trí tuệ vừa uy dũng.

Ý nghĩa từng chi tiết

Áo lam: màu nước, tượng trưng cho sự thanh tịnh, công minh.
Thanh gươm: biểu trưng cho uy quyền, trấn áp điều xấu.
Cây bút: đại diện cho trí tuệ, sự sáng suốt khi xét xử.

Hình tượng trong tâm thức dân gian

Trong dân gian, Quan Lớn Đệ Cửu được hình dung là vị Quan nghiêm nghị nhưng hiền từ. Ngài vừa là “quan võ” với gươm, vừa là “quan văn” với bút, thể hiện sự toàn diện của trí – dũng song hành.

Nghi lễ hầu đồng Quan Lớn Đệ Cửu

Vị trí trong hệ thống hầu đồng

Trong trình tự hầu đồng, giá Quan Lớn Đệ Cửu thường được hầu sau Quan Lớn Đệ Bát và trước Quan Lớn Đệ Thập.

Trang phục và đạo cụ khi hầu giá

Trang phục: áo lam hoặc xanh ngọc, đầu đội mũ quan, đi hia.
Đạo cụ: kiếm, cờ – biểu tượng của quyền lực và sự trấn giữ.

Điệu múa đặc trưng

Múa kiếm: thể hiện sức mạnh, sự quyết đoán.
Múa cờ: tượng trưng cho sự mở đường, ban phát lộc.

Ý nghĩa khi giáng đồng

Khi Quan Lớn Đệ Cửu giáng đồng, con nhang đệ tử tin rằng:

Ngài mang đến phúc lành.
Giúp hóa giải điều dữ.
Tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho người dự lễ.

Các đền phủ thờ Quan Lớn Đệ Cửu

Phủ Dầy – Nam Định

Được coi là trung tâm thờ Mẫu lớn nhất, Phủ Dầy có nhiều ban thờ các Quan, trong đó có Đệ Cửu. Hội tháng Ba tại đây thường có các giá hầu ngài rất linh đình.

Phủ Tây Hồ – Hà Nội

Nằm bên Hồ Tây, đây là nơi linh thiêng, thu hút nhiều tín đồ đến cầu lộc, cầu tài. Quan Lớn Đệ Cửu cũng có ban thờ tại đây.

Đền Bắc Lệ – Lạng Sơn

Ngôi đền nổi tiếng linh thiêng miền sơn cước, nơi thường tổ chức lễ hội tháng Chín âm lịch, trong đó có nghi thức hầu Quan Lớn Đệ Cửu.

Lễ vật và văn khấn Quan Lớn Đệ Cửu

Lễ vật thường dâng

Trầu cau, hương hoa.
Rượu, chè.
Lễ mặn: xôi gà, giò, chả.
Vàng mã, tiền giấy.

Văn khấn dâng Quan Lớn Đệ Cửu (khái lược)

Trong văn khấn, con nhang đệ tử thường:

Kính cáo uy linh của Quan.
Cầu xin sự bảo hộ, bình an, công danh, tài lộc.
Nguyện giữ lòng thành, tránh điều trái đạo.

Những kiêng kỵ khi thờ Quan Lớn Đệ Cửu

Vị trí đặt bàn thờ

Không đặt dưới xà ngang.
Không để gần nơi ô uế (nhà vệ sinh, chuồng gia súc, bếp).

Lễ vật

Không dùng đồ giả, hoa héo, quả thối.
Lễ vật phải tinh khiết, tươi mới.

Khi hành lễ

Không cầu xin điều trái đạo đức.
Khi hầu đồng phải giữ sự trang nghiêm, tránh biến tướng thành trò vui.

Giá trị văn hóa của tín ngưỡng thờ Quan Lớn Đệ Cửu

Giữ gìn bản sắc dân tộc

Việc thờ Quan Lớn Đệ Cửu phản ánh niềm tin vào thần linh bảo hộ, là nét văn hóa đặc sắc của người Việt.

Gắn kết cộng đồng

Qua các nghi lễ, cộng đồng cùng nhau tưởng nhớ, tri ân, tạo nên sự đoàn kết.

Nguồn lực tinh thần

Trong khó khăn, tín ngưỡng thờ ngài là nguồn động viên tinh thần, giúp con người thêm vững tin vào điều thiện.

Giữ gìn tín ngưỡng Quan Lớn Đệ Cửu – Giữ gìn hồn Việt

Quan Lớn Đệ Cửu là vị Quan uy linh trong Lục Phủ Tôn Ông, vừa công minh vừa nhân hậu, luôn phù trợ cho dân. Việc thờ ngài không chỉ là tín ngưỡng mà còn là cách gìn giữ hồn cốt dân tộc.

Mỗi nén nhang dâng lên Quan là lời tri ân và cầu chúc cho gia đình, cộng đồng được an lành, hạnh phúc.

✅ Nếu bạn muốn thỉnh tượng thờ, đồ thờ Quan Lớn Đệ Cửu tinh xảo, chuẩn mực, hãy đến:
Địa chỉ cơ sở Đồ thờ Chí Trung: thôn Đồng, làng nghề Sơn Đồng, Hà Nội. Số điện thoại: 0961 686 978.